Benim Kilom Normal Diyenler Dikkat: Metabolik Sağlık Sandığınızdan Daha Önemli

Bazen çevremde şöyle konuşmalara rastlıyorum:

“Ben diyet yapmıyorum, benim kilom zaten normal. Baksana, yaşıma göre iyi görünmüyor muyum?”

Peki sizce beslenme şeklinizi düzenlemek için tek gerekçeniz vücudunuzun nasıl göründüğü mü olmalı? Açıkçası yapılan araştırmalar “iç güzelliğin” önemine dikkat çekiyor :)

---

BKİ Aynı, Metabolik Sağlık Farklı

Bir derleme makalede, literatürde bildirilen iki farklı fenotip vurgulanıyor:

• Yüksek BKİ’li olmasına rağmen viseral yağlanması düşük bireyler
• Normal BKİ’li olmasına rağmen viseral yağlanması yüksek bireyler

Viseral yağlanması artmış bireylerin bozulmuş metabolik profile sahip olduğu dikkat çekerken, viseral yağlanması az olan bireylerin metabolik olarak daha normal bir profil sergilediği bildiriliyor. Bu durum, bilimsel literatürde TOFI kavramı şeklinde dikkat çekiyor: Thin Outside, Fat Inside yani dışarıdan zayıf, içeriden şişman.

Mini açıklama: Viseral yağlanma, karın içi yağlanma, organ çevresi yağlanma gibi düşünülebilir. Bu durum kronik hastalık risklerini artırıyor, glukoz toleransını bozup insülin direncini artırabiliyor. Ayrıca kardiyovasküler hastalıklar için de riski artırıyor.

Araştırmacılar, tek başına BKİ değerlendirmenin yetersiz olabileceğine dikkat çekiyor.

Görsellerle örnek vermek gerekirse, BKİ değeri 24 kg/m² olan 9 yetişkin erkeğin karın bölgesi görüntülemesinde yağ dağılımının değişkenliği gözleniyor. Bireyler arası fark %400 oranında olabiliyor.

Soldaki birey (a) ile sağdaki birey (b) benzer yaş, BKİ, yağ oranına sahip olmalarına rağmen viseral yağlanma seviyeleri farklı. Soldaki birey, sağdaki bireyin 1.5 katı viseral yağlanmaya sahip ve bu durum çeşitli kronik hastalıklar için daha yüksek riske sahip olabileceğini düşündürüyor.

Fazla yağın yalnızca miktarı değil, nerede depolandığı daha önemli olabilir. Karın içi yağlanma ve karaciğer yağlanması kronik hastalık risklerini arttırıyor. Üstelik yüksek BKİ değerine sahip bireylerde metabolik sağlığı destekleyen faktörlerden biri de egzersiz ve fiziksel aktivite olabilir.
(DOI: 10.1017/S0954422412000054)

---

Annenin Nasıl Beslendiği Çocuğun Sağlığını Etkileyebiliyor

Annenin emzirme dönemindeki beslenme şekli, çocuğun ileri yaşlarda nasıl bir metabolik profile sahip olacağı konusunda önemli ipuçları verebilir.

Araştırmada, emzirme döneminde daha yüksek yağ, daha düşük protein içeriğine sahip “kafeterya tarzı” bir beslenme modelinin anne sütü bileşimini değiştirdiği ve bunun da çocukta kalıcı etkiler bıraktığı gösteriliyor. Bu koşullarda büyüyen bireyler, ilerleyen yaşlarda normal kilolu görünmelerine rağmen daha düşük kas kütlesi, daha fazla yağ kütlesi, bozulmuş lipid profili ve bozulmuş glukoza yanıt sergileyebiliyor.

Yani yaşamın erken dönemlerinde nasıl beslendiğimiz, vücudun yağı nasıl ve nerede depolayacağını programlayabilir. TOFI profilinin temelleri çok erken dönemde atılabiliyor.
(DOI: 10.1038/ijo.2017.42)

---

Genetik Elbette Söz Sahibi

Birçok hastalıkta olduğu gibi vücudun yağı nasıl depoladığı da genetik alt yapıdan etkileniyor. TOFI-Asia çalışması, aynı yaş ve BKİ’ye sahip bireylerde bile yağ dağılımının ciddi şekilde farklılaşabildiğini gösteriyor.

Çalışmaya göre Asya kökenli bireyler, Kafkas akranlarına kıyasla daha fazla karın bölgesi ve viseral yağ depolamaya yatkın. Bu da dışarıdan zayıf görünseler bile kan şekeri, insülin yanıtı ve lipid profili gibi metabolik göstergelerde daha riskli bir tabloya yol açabiliyor.

Özetle, “benim kilom normal” demek, herkes için aynı metabolik sağlığa sahip olmak anlamına gelmiyor. Düzenli sağlık kontrolleri ve size uygun bir beslenme programı uygulamak büyük önem taşıyor.
(DOI: 10.1002/oby.22994)

---

- Diyetisyen Bengisu Tekirdaş