Stres ve Bağırsaklarımızın Karşılıklı Etkileşimine Dikkat!

Günlük hayatın temposu, iş yükü, aile sorumlulukları derken çoğumuz zaman zaman stres altında hissediyoruz. Peki stres sadece ruh halimizi mi etkiliyor?
Aslında birazdan anlatacaklarım sizin için sürpriz olmayabilir; çünkü çevrenizde stresli zamanlarda uçuk çıkaran, iştahı kaçan, bağırsak hareketleri bozulan birileri eminim olmuştur. Hatta belki siz bu kişilerden birisinizdir!

Bu yazıda, bilimsel araştırmalar ışığında stresin bağırsak mikrobiyotası üzerindeki etkisini ve "mikrobiyota-beyin ekseni" kavramını ele alıyoruz.

---

Stres Vücudumuzu Nasıl Etkiliyor?

Stres bizim için “asla yaşanmaması gereken bir durum” değil aslında. Çünkü stres, vücudun tehlikeye karşı kendini korumada etkili çalışan bir tepkisi.
Fakat sürekli stresli olmak vücudun normal işleyişini ister istemez bozuyor.
Kortizol gibi stres hormonlarının sürekli yüksek seviyelerde olması, sindirim sisteminden bağışıklığa kadar pek çok sistem üzerinde olumsuz etkiler yaratıyor.

---

İşin Temeli: Bağırsak-Beyin Ekseni

Hepimizin bildiği gibi bağırsaklarımız artık ikinci beyin olarak biliniyor.
Bağırsak-beyin arasında güçlü bir iletişim ağı bulunuyor ve özellikle bağırsaktan beyne giden sinir ağının oldukça kompleks ve yoğun olduğu artık biliniyor.

Bağırsaklarımızda milyonlarca mikroorganizma yaşıyor. Yeni bir araştırmaya göre stres, beyin ve bağırsak arasındaki iletişimi etkileyerek bağırsağın enerji üreten mitokondrilerini bozuyor.
Bu bozulma, bağırsak ortamının oksijen dengesini değiştiriyor ve yararlı anaerob bakteriler azalırken, daha stresle ilişkili fakültatif anaeroblar artıyor.
Bu da disbiyozis dediğimiz mikrobiyota dengesizliğini tetikliyor.
Kaynak: DOI: 10.1038/s41522-024-00571-z

---

Disbiyozis: Sağlığınız için Sessiz Tehlike

Bağırsak mikrobiyotasındaki dengenin bozulması, normalde sıkı bağlarla korunan bağırsak duvarının geçirgenliğini artırıyor.
Sonuç olarak, sistemik inflamasyon artıyor ve bu da beyin fonksiyonlarını etkileyebiliyor!

Bazı probiyotik türlerinin stres, kaygı ve depresyon semptomlarını hafifletici etkileri olduğu da probiyotik rehberlerinde belirtiliyor.

---

Stres Yönetiminde Temel Beslenme Önerileri

Bağırsak ve bağışıklık destekleyen beslenme alışkanlıkları, stresli dönemlerde de sizin için faydalı olabilir!
Aşağıdaki besin ögelerine beslenmenizde yer açmayı, uzun süren şikayetlerinizde bir uzmana danışmayı lütfen unutmayın.

• Omega-3 yağ asitleri: Özellikle EPA ve DHA kaynağı balıklar inflamasyonun azaltılmasında etkili olabilir.
• Lif içeriği yüksek besinler: Bağırsak hareketlerinizin iyileşmesinde ve probiyotik bakterilerin çoğalmasını desteklemede sebze, meyveler, tam tahıllar fayda sağlayabilir.
• Antioksidan kaynağı besinler: Yeşil çay, bitter çikolata, kırmızı orman meyveleri gibi yüksek antioksidan içeriği olan besinler inflamasyonu dengeleyebilir.

---

🧘 Sadece Beslenme Yetmez: Stresle Baş Etmek İçin Yaşam Tarzı Önerileri

• Düzenli egzersiz
• Kaliteli ve yeterli uyku (23.00 sonrası mavi ekrandan uzak duralım!)
• Mindfulness, nefes egzersizleri, meditasyon

---

Özetle: Bağırsak Sağlığı, Ruh Sağlığının Anahtarı Olabilir!

Stresi tamamen hayatımızdan çıkaramayabiliriz ama onunla nasıl başa çıkacağımızı öğrenmek bize kalıyor!
Sağlıklı bir mikrobiyota, sadece sindirim sistemi için değil, zihinsel esneklik ve genel sağlık için de güçlü bir destek. :)

Sevgiler
-Diyetisyen Bengisu Tekirdaş